فاضلاب بیمارستانی و تصفیه فاضلاب بیمارستانی

تصفیه خانه فاضلاب بیمارستانی

در حال حاضر به دلیل رشد روزافزون جمعیت و افزایش مصرف آب در جوامع، میزان تولید فاضلاب نیز افزایش یافته است. این افزایش تولید فاضلاب می تواند خطر بزرگی برای محیط زیست محسوب شود. در این میان یکی از انواع فاضلابها که برای محیط زیست خطرات بسیاری به همراه داشته، و به واسطه کیفیت آن در دسته مواد زائد خطرناک  تقسیم بندی شده است، فاضلاب بیمارستانی است.

استاندارد فاضلاب بیمارستانی

در صورت عدم مدیریت صحیح مواد زاید بیمارستانی، محیط زیست دچار خطر بزرگی خواهد شد. در کشور های درحال توسعه بسیاری از بیمارستانها فاقد تصفیه خانه های فاضلاب هستند و فاضلاب های بیمارستانی اغلب به داخل سیستم جمع آوری فاضلاب شهری بدون هیچ گونه تصفیه ای تخلیه می شوند. سیستم های جمع آوری فاضلاب شهری هم سرانجام بدون تصفیه پیشرفته به داخل رودخانه ها، دریاچه و اقیانوس تخلیه می شوند.

علاوه بر این تصفیه فاضلاب های بیمارستانی به صورت مدیریت نشده نیز خطراتی را به دنبال دارد زیرا لجن و پسابی که در طی تصفیه فاضلابهای بیمارستانی تولید می شود، می تواند علاوه بر خطرات شیمیایی، خطر بالقوه انتقال بیماری های عفونی را نیز به همراه داشته باشد.

لذا ضرورت دارد که از وضعیت خروجی فاضلاب بیمارستانها اطلاع دقیقی و صحیح داشته و تمهیدات لازم برای جلو گیری از ورود فاضلاب بیمارستانی بدون تصفیه به محیط زیست اندیشیده و از دفع آنها به آب ها سطحی و زیر زمینی که موجب آلودگی و در نتیجه اشاعه بیماری در بین افراد سالم جامعه می شود جلو گیری شود.

آلاینده های فاضلاب بیمارستانی

فاضلاب ناشی از بیمارستان و مراکز بهداشتی درمانی به طور کلی از نظر کیفی تقریباً مشابه فاضلاب شهری هستند اما ممکن است دارای مواد و ترکیبات بالقوه سمی و عفونی نیز باشند که سلامت محیط، کارکنان شاغل در بخش بهداشت و درمان و کل جامعه را به خطر بیندازد.

مهم ترین آلاینده های فاضلاب بیمارستانی شامل ویروس و باکتری های بیماری زا، مولکول های ناشی از مواد دارویی متابولیز نشده و استفاده نشده، ترکیبات ارگان و هالوژن ناشی از استفاده قابل توجه از هیپو کلریت سدیم و ترکیبات یونی در ضدعفونی کننده ها باشد.

واکنش اکسایش و کاهش بین مواد آلی و ضد عفونی کننده ها قبل از مرحله ته نشینی و فیلتر در تصفیه خانه ها منجر به تولید ترکیبات اورگان و هالوژن (OHC) می شود. این ترکیبات اساسا ترکیباتی پایا، چربی دوست و سمی بوده و بسیار خطرناک اند.

برای مثال می توان ترکیبات آلی هالوژن دار قابل جذب روی کربن فعال (AOX) را نام برد. همچنین آزمایش های انجام شده جهت تعیین خصوصیات فاضلاب های بیمارستانی، نشان دهنده غلظت باکتریایی کمتر از 108 در هر 100 ml است که معمولا در فاضلاب شهری وجود دارد. بطور معمول محتمل ترین تعداد كلیفرم (MPN) برای باکتری های کلیفرم به علت حضور ضدعفونی کننده و آنتی بیوتیک ها در فاضلاب بیمارستانی پایین است.

در برخی موارد فاضلابهای بیمارستانی ممکن است حاوی ترکیبات کلر دار و یا فلزات سنگینی مانند جیوه و نقره نیز باشد.

مقایسه میانگین غلظت آلودگی در فاضلاب بیمارستانی و فاضلاب شهری

نقش داروها در فاضلاب بیمارستانی

برای اولین بار در سال 1980 میلادی وجود مواد دارویی مصرفی توسط مردم شامل: آنتی بیوتیک ها، هورمون ها، مسکن های قوی در فاضلاب گزارش شده است .

هنگامیکه انسان دارویی را مصرف می کند حدود 90-50 درصد آن بدون تغییر و باقیمانده آن به شکل متابولیت های شیمیایی مانند فرآورده های فرعی از فعل و انفعالات بدن دفع می شود .با توجه به آنکه حدود 30% داروهای ساخته شده چربی دوست هستند بدین معنی که تمایل به حل شدن در روغن و چربی داشته و در آب حل نمی شوند می توان دریافت که داروهای مذکور توانایی عبور از غشای سلول را داشته و پس از ورود به محیط زیست وارد چرخه غذایی می شوند.

همچنین بسیاری از داروها به جهت تأثیر بیشتر در درمان بصورت مقاوم و پایدار طراحی شده و می توانند ساختار شیمیایی خود را حفظ نمایند و پس از دفع وارد طبیعت شده و بمدت طولانی بدون هیچ تغییری باقی بمانند.

بررسی های انجام شده در آمریکا حاکی از آن است که میزان داروی موجود در آبهای طبیعی حدود 1mg/l و مقادیر اسید سالیسیلیک بیش از 7/28 کیلوگرم در روز و اسید کلوفیبریک بیش از 7/2 کیلوگرم در روز در تصفیه خانه کانزاس سیتی مشاهده شده است.

در بیان انواع مختلف داروهای مصرفی می توان به تأثیر چهار گروه بزرگ داروها بر محیط اشاره کرد:

1- هورمون های جنسی

هورمون استروژن در آبهای طبیعی در حدود نانوگرم بر لیتر مشاهده شده است. شواهد و اسناد زیادی در تحقیقات نشان می دهند که مقادیر هورمون های جنسی حتی بسیار کمتر از 1mg/l بر حیات وحش و طبیعت مؤثر می باشند. به عنوان مثال استرادیول که یک هورمون جنسی زنانه می باشد به میزان 20 نانوگرم بر لیتر می تواند بر خصوصیات جنسی بعضی ماهی ها اثر بگذارد.

2- مواد رادیواکتیو

70-60 درصد ید 131 که از طریق خوراکی وارد بدن می شود، بوسیله ادرار دفع می شود.

3- آنتی بیوتیکها

آنتی بیوتیکها یکی از اصلی ترین گروههای دارویی می باشند، با این وجود هنوز هیچ گونه اطلاعات جامعی درباره اثرات آنتی بیوتیک وجود ندارد. آنتی بیوتیکی که در برخی از بیمارستان های اروپا در فاضلاب انتشار می یابد بالغ بر 50 mg/l می باشد. برای مثال دارویی مثل تتراسایکلین به علت متابولیت بالا نباید وارد فاضلاب شود.

زیرا شکل مقاوم آن با یون کلسیم ترکیب شده و سخت تر از بین می رود در نتیجه میزان آنتی بیوتیک موجود در فاضلاب بیشتر می شود. باید توجه داشت که باقیمانده آنتی بیوتیک در محیط ممکن است باعث افزایش مقاومت باکتری شده و یک تهدید جدی برای سلامتی عمومی باشد چراکه بیماریهای مسری که در بیمارستان به وجود می آید اغلب حاصل افزایش مقاومت باکتری است.

عوامل متوقف کننده رشد سلولی (سیستواستاتیک)

این دارو نسبت به سایرین به مقدار کم تری در فاضلاب وجود داشته اما همین مقدار اندک هم خطرات زیادی را به دنبال دارد. اثرات سرطان زایی، جهش ژنتیکی و اثر سوء بر جنین در اغلب آنها اثبات شده است.

پزشکان جهت درمان بیماران سرپایی مقدار زیادی از این داروها تجویز کرده و بیماران سرپایی مقداری از داروی مصرف شده را در منزل و به فاضلاب شهری دفع می نمایند.احتمال میزان این مواد در فاضلاب شهری چند نانوگرم بر لیتر و در آبهای سطحی زیر یک نانوگرم بر لیتر می باشد. در آلمان میزان مصرف این ترکیبات بین 400-200 کیلوگرم در سال برآورد شده است.

مراحل کار تصفیه فاضلاب بیمارستانی

دستورالعمل دفع بهداشتی فاضلاب بیمارستانی

1. چنانچه شهری دارای سیستم جمع آوری، تصفیه و دفع فاضلاب در حال بهره برداری باشد دفع فاضلاب بیمارستان به سیستم جمع آوری همانند مشترکین فاضلاب عادی خواهد بود.
2.  در مورد شهرهایی که دارای سیستم شبکه جمع آوری فاضلاب بوده و فاقد تصفیه خانه باشند اتصال به شبکه پس از استفاده از سپتیک تانک و ضدعفونی کامل پساب بلامانع است.
3. در صورت عدم سیستم فاضلاب شهری در شهر سیستم کامل تصفیه فاضلاب برای بیمارستان ها الزامی است.

بهترین روش تصفیه فاضلاب بیمارستانی

توضیحات کامل تر پکیج تصفیه فاضلاب بیمارستان به زودی در بخش پکیج تصفیه فاضلاب قرار خواهد گرفت.

منابع: کتاب فاضلاب صنعتی، خاستگاه، مشخصات و تصفیه ترجمه: اسدی ، مرکز نشر دانشگاهی
مقاله: بررسی سیستم تصفیه فاضلاب بیمارستان های آموزشی دانشگاه علوم پزشکی

شرکت زادآب به عنوان تولیدکننده تجهیزات آب و فاضلاب آماده ارائه مشاوره رایگان به شما عزیزان می باشد. در صورت نیاز به مشاوره با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.

021-55256411-12

09223345280

نوشتن دیدگاه